«Επεξεργασμένα τρόφιμα δεν είναι μόνο τα junk τρόφιμα. Μπορεί να σας φανεί περίεργο αλλά ακόμα και το ολικής άλεσης ψωμί ή οι έτοιμοι χυμοί μπορεί να ανήκουν στην κατηγορία των επεξεργασμένων τροφών!» μας εξηγεί η Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Μαριέττα Μαρκούση.
Σημασία έχει ο βαθμός επεξεργασίας
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν να περιέχουν από ελάχιστη έως τεράστια επεξεργασία, συνεπώς υπάρχουν επεξεργασμένες τροφές που μπορούν να καταναλωθούν με προσοχή, ενώ άλλες δεν μπορούν να ανήκουν στην κατηγορία των «θρεπτικών» τροφών, λόγω της υπερβολικής επεξεργασίας που έχουν υποστεί:
- Μη επεξεργασμένα είναι όσα τρόφιμα μπορούν να καταναλωθούν χωρίς να έχει παρέμβει ο ανθρώπινος παράγοντας σε αυτά. Σε αυτή την κατηγορία ανήλουν τα φρέσκα εποχιακά φρούτα και λαχανικά, οι καρποί, οι σπόροι και το αγελαδινό/ κατσικίσιο/ πρόβειο γάλα/ γιαούρτι απευθείας από το ζώο. Συστήνεται να καταναλώνονται άφοβα - ειδικά τα φρούτα και τα λαχανικά, καθημερινά.
-Ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα θεωρούνται οι έτοιμες σαλάτες ή οι καβουρδισμένοι ξηροί καρποί, τρόφιμα τα οποία έχουν προ- παρασκευαστεί για ταχύτητα και ευκολία στην κατανάλωση. Μπορούν να καταναλώνονται καθημερινά, αφού δεν θεωρείται ότι αυτού του βαθμού η επεξεργασία μπορεί να επιδράσει αρνητικά στην υγεία. Άλλα τρόφιμα που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία είναι οι φρεσκοστυμμένοι χυμοί.
-Μεγαλύτερη επεξεργασία γίνεται σε τρόφιμα όπως τα κατεψυγμένα λαχανικά ή ο κονσερβοποιημένος τόνος, τα κατεψυγμένα όσπρια, ο σολομός και το γάλα/ γιαούρτι (συσκευασμένα). Μπορούν να καταναλώνονται καθημερινά.
-Τα έτοιμα γεύματα όπως τα κράκερ και η γκρανόλα έχουν υποστεί ακόμα μεγαλύτερη επεξεργασία. Η κατηγορία αυτή θεωρείται η μέγιστη ανεκτή επεξεργασία που θα έπρεπε να γίνεται στα τρόφιμα προκειμένου να θεωρούνται ασφαλή. Μπορούν να καταναλώνονται σε εβδομαδιαία συχνότητα, αλλά όχι καθημερινά. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα περισσότερα συκευασμένα τρόφιμα που καθημερινά καταναλώνουμε, όπως τα δημητριακών πρωινού ολικής άλεσης, το ψωμί, τα ζυμαρικά.
-Τρόφιμα με τη μεγαλύτερη επεξεργασία θεωρούνται τα προμαγειρεμένα γεύματα όπως οι κατεψυγμένες πίτσες, και τα γεύματα που θερμαίνονται στο φούρνο μικροκυμάτων. Συστήνεται να κατανώνονται σπάνια.
Τα θετικά της επεξεργασίας
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν να προάγουν τη διατροφή μας! Παράδειγμα αυτού αποτελούν τα δημητριακά πρωινού με προσθήκη φυτικών ινών και το γάλα με προσθήκη ασβεστίου. Επίσης, τα αποξηραμένα φρούτα όταν τα φρέσκα φρούτα είναι δύσκολο να τα βρούμε και τα φρεσκοκομμένα λαχανικά όταν δεν είναι δυνατή η σαλάτα από το σπίτι.
Ειδικά στην περίπτωση της «έτοιμης σαλάτας», μόνο μειονέκτημα αποτελεί η τιμή αλλά σκεπτόμενοι τη θρεπτική αξία μίας σαλάτας έναντι ενός γρήγορου και σίγουρα ανθυγιεινότερου σνακ η επιλογή της σαλάτας σίγουρα φαντάζει δελεαστικότερη.
«Κρυμμένα» σάκχαρα, λιπαρά και αλάτι
Προσθήκη ζάχαρης
Η προσθήκη σακχάρων κατά την επεξεργασία είναι συνήθης. Ιδανικά, πρέπει να κοιτάμε τις ετικέτες τροφίμων και να αποφεύγουμε να καταναλώνουμε τα τρόφιμα στα οποία αναγράφεται προσθήκη φρουκτόζης ή ακατέργαστης ζάχαρης.
Προσθήκη αλατιού
Στα περισσότερα κονσερβοποιημένα λαχανικά και σούπες έχει γίνει εξωγενής προσθήκη αλατιού το οποίο λειτουργεί αφενός ως ενισχυτής γεύσης και υφής, αφετέρου ως συντηρητικό. Πρέπει συνεπώς να γνωρίζουμε ότι η λήψη αλατιού είναι απαραίτητη για τον οργανισμό μας αλλά η υπερβολική χρήση του μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα υγείας με κυριότερο την υπέρταση.
Προσθήκη λιπαρών
Η προσθήκη λιπαρών σίγουρα ενισχύει τη γεύση αλλά και την υφή των τροφίμων. Τα trans λιπαρά, υπεύθυνα για την αύξηση της κακής χοληστερόλης, βρίσκονται κατά κόρον σε πολλές επεξεργασμένες τροφές. Οπότε και πάλι θα ήταν καλύτερο να διαβάζουμε ετικέτες τροφίμων όπου και αναγράφεται η περιεκτικότητα σε trans λιπαρά. Βάση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων, ένα τρόφιμο θεωρείται ότι περιέχει μηδενικές ποσότητες trans λιπαρών εάν φέρει λιγότερο από μισό γραμμάριο ανά μερίδα.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την Κλινική Διαιτολόγο - Διατροφολόγο Μαριέττα Μαρκούση
MSc στην Αθλητική Διατροφή, Χαροκόπειο Παν/μιο Αθηνών
Σπάρτης 4, Αθήνα
Αναξαγόρα 9, Ν. Ερυθραία
Τηλ: 210-8672122
www.mariettamarkousi.gr
