Έγκειται μέσα μας, στον χαρακτήρα καθενός από εμάς, το πόσο επιρρεπείς είμαστε στις αυταπάτες, αλλά φαίνεται πως υπάρχει ένα -τουλάχιστον- πράγμα για το οποίο όλοι λέμε ψέματα στον εαυτό μας. Και δεν φταίμε εμείς, ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος να το κάνει, λένε οι επιστήμονες.

Μία νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America), το επίσημο επιστημονικό περιοδικό της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών, υποδεικνύει ότι το υποσυνείδητό μας τείνει να διαγράφει, με την πάροδο του χρόνου, τις αναμνήσεις κακής συμπεριφοράς μας – ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες ονόμασαν «ανήθικη αμνησία».

Οι ερευνητές -από τα Πανεπιστήμια του Harvard και του Northwestern- διενήργησαν εννέα διαφορετικά πειράματα στα οποία συμμετείχαν συνολικά 2109 άτομα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι συμμετέχοντες είχαν πολύ πιο ζωηρές αναμνήσεις από περιστάσεις στις οποίες οι ίδιοι ενήργησαν όπως οι κανόνες της ηθικής προβλέπουν, από ό,τι σε εκείνες που ενήργησαν «λάθος», όπως, για παράδειγμα, όταν «έκλεψαν» σε ένα παιχνίδι: «Επειδή οι άνθρωποι έχουν την ηθική ψηλά στο αξιακό τους σύστημα και θέλουν να διατηρούν μια καλή εικόνα για τον εαυτό τους, καταλήγουν να ξεχνούν λεπτομέρειες των πράξεών τους, έτσι ώστε να καταφέρουν να συνεχίσουν να πιστεύουν ότι είναι ειλικρινείς και ηθικοί» περιγράφεται στο κείμενο της έρευνας.

 

Screen Shot 2012 07 17 at 2.18.34 PM

Το αξιοσημείωτο είναι ότι τα συναισθήματα που προκαλούν αυτή την αμνησία είναι ακριβώς τα ίδια που θα έπρεπε να μας αποτρέπουν από το να δράσουμε κατά τον τρόπο που θέλουμε να ξεχάσουμε. Και, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο, η ανήθικη αμνησία φαίνεται να είναι τελικά αυτή που ευθύνεται για την επανάληψη συγκεκριμένων προβληματικών συμπεριφορών, ακόμα κι όταν η αρχική μας πράξη μάς έχει δημιουργήσει συναισθήματα ενοχής μαζί με την επιθυμία να μην την επαναλάβουμε.

«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι, τη στιγμή ενός ηθικού ή ανήθικου συμβάντος, η ανάκληση λεπτομερειών για τις συγκεκριμένες πράξεις δεν διαφέρει. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, η ανάμνηση των ανήθικων πράξεων γίνεται λιγότερο προσβάσιμη, ζωντανή και διαυγής, πιθανότατα επειδή είναι δυσάρεστη» σχολιάζουν οι ερευνητές. Αυτό, ωστόσο, δεν ισχύει όσον αφορά τις πράξεις άλλων: Για αυτές, όπως υποδεικνύει η ίδια μελέτη, ο εγκέφαλός μας δεν έχει παρόμοια δικλίδα ασφαλείας – έτσι, γίνεται ακόμα πιο εύκολο να «αγιοποιούμε» τον εαυτό μας, δίνοντας έμφαση στα ψεγάδια των άλλων , την ίδια στιγμή που έχουμε στην κυριολεξία ξεχάσει τα δικά μας.

Βολικό.

 

Δες ακόμα: Γιατί χάνουμε το ενδιαφέρον μας όταν εκείνος δείχνει ότι ενδιαφέρεται υπερβολικά;